- Youtube
Bu makalede, sıkça karşılaştığımız ve bize en çok sorulan üç temel konuya değineceğiz: Kekemelik, harf yutma ve hızlı konuşma. Bu sorunların diksiyon ile olan ilişkisini, çözüm yollarını ve önerilen egzersizleri inceleyeceğiz. Bunun yanında daha kaliteli ve etkili bir konuşma tarzına nasıl ulaşabileceğinizi birlikte keşfedeceğiz.
Diksiyon, etkili iletişimin temel taşlarından biridir. Doğru ve anlaşılır bir şekilde konuşmak, profesyonel ve sosyal hayatta başarıyı getiren önemli bir faktördür. Bunun yanında, diksiyon sadece kelimeleri düzgün söylemekle sınırlı değildir. Örneğin konuşmanın temposu, dudakların kullanımı ve hatta konuşma sırasında sergilenen beden dili diksiyonun bir parçasıdır.
Kekemelik ve Diksiyon İlişkisi
Sağlık literatüründeki bir tanıma göre “Seslerin, hecelerin veya kelimelerin tekrarı ile karakterize olan rahatsızlık” kekemeliktir.
Kekemelik, konuşma sırasında ortaya çıkan ve birçok insanın hayatını olumsuz etkileyen bir durumdur. Ancak bu problem, çoğu kişinin sandığı gibi doğrudan diksiyon eğitimi ile çözülemez. Kekemelik, temelde nörolojik ve psikolojik faktörlere dayalı bir konuşma bozukluğudur. Diksiyon, kelimeleri doğru, etkili ve anlaşılır bir şekilde kullanmayı öğretir. Fakat kekemelik, bu becerilerden ziyade beynin konuşmayı kontrol eden bölümleri ile ilgili bir sorundur. Bu yüzden diksiyon eğitimi, kekemelik gibi bir sorunu çözmekte etkili olmaz.
Zaten kekemelikle alakalı yardımı verme yetkisi de dil terapistlerindedir. Hocalarımız da dahil olmak üzere hiçbir diksiyon eğitmeni, kekemeliği geçiren bir çalışma yapamaz.
Bu yüzden kekemelik problemi yaşayan bir kişinin ilk yapması gereken, bir dil terapistine başvurmaktır. Dil terapistleri, konuşma bozukluklarını tedavi etmek için özel olarak eğitim almış uzmanlardır. Kekemelik gibi durumlarda, kişinin dil ve ses kontrolü üzerinde çalışarak konuşmanın akışını düzenlemeye yardımcı olurlar.
Bunun yanında diksiyon eğitimi daha çok kelimelerin doğru telaffuzu, tonlama ve vurgulama gibi konulara odaklanır. Bu nedenle diksiyon eğitmenleri, kekemelik sorunu yaşayan birine doğrudan yardımcı olamazlar. Kekemeliğin tedavisi, dil terapistinin uzmanlık alanına giren bir konudur ve uzman müdahalesi gerektirir.
Kekemelikle mücadele eden bir kişinin diksiyon eğitimi alması, sorunu çözmeyeceği gibi, zaman kaybına da neden olur. Diksiyon eğitimi, akıcı konuşmayı geliştirmeye odaklansa da, kekemelik gibi sorunların çözümü için yeterli değildir. Kişinin bu alanda başarılı bir sonuç elde etmesi için profesyonel destek alması şarttır. Dil terapistleri, konuşma terapisini kişiye özel programlarla planlayarak kekemeliğin hafiflemesine veya tamamen ortadan kalkmasını sağlarlar. Bu yüzden kekemelik sorunu yaşayan bireyler, doğru uzmanla iletişime geçmelidirler.
Bunun yanında pelteklik ile alakalı merak ettiklerinizi cevaplaması adına şu videomuzu da izlemenizi tavsiye ederiz.
Harf Yutma Sorunu
Harf yutma, özellikle hızlı konuşan bireylerde sıkça gördüğümüz bir sorundur. Bu durumun temel sebeplerinden biri, dudak ve dil tembelliğidir. Dudak ve dil yeterince aktif kullanılmadığında, harfler tam olarak şekil almaz. Bu durum da harf yutmaya yol açar. Özellikle konuşma sırasında dudakların ve dilin tembelleşmesi, seslerin tam çıkmamasına neden olur. Bu yüzden, konuşma anlaşılır olmaktan çıkar. Bu durum sonucunda dinleyici bazı harfleri duyamaz.
Dudak veya dil tembelliğini anlamanın en basit yolu, konuşurken ağız hareketlerine dikkat etmektir. Eğer bir kişi konuşma esnasında dudaklarını yeterince oynatmıyorsa, harflerin eksik çıktığını fark eder. Örneğin, dudakları hiç hareket ettirmeden konuşmaya çalıştığınızda, seslerin net bir şekilde çıkmadığını fark edersiniz. Ayrıca bazı harflerin de kaybolduğunu görürsünüz. Yavaş konuşsanız bile dudaklarınız ve diliniz aktif bir şekilde çalışmıyorsa, harfler anlaşılmaz hale gelir. Bu da dinleyici için zorlayıcı bir durum yaratır.
Harf yutmayı önlemenin en etkili yollarından biri, dudak ve dil egzersizleri yapmaktır. Özellikle düzenli yapacağınız bazı egzersizler, dudak ve dil kaslarını güçlendirecektir. Bu egzersiz, bu sorunun üstesinden gelmeye yardımcı olur. Basit ama etkili bir egzersiz olarak “u x a” seslerini çıkarma çalışması yapmanızı öneririz. Bu egzersizi günde üç kez tekrar etmek, dudak ve dil kaslarını harekete geçirir. Sabah uyandığınızda, kahvaltıdan önce bir ayna karşısına geçip bu sesi tekrarlayarak güne başlayabilirsiniz. Aynı egzersizi öğle ve akşam tekrar etmek, kısa sürede konuşma performansınızda büyük bir fark yaratacaktır.
Bu egzersiz, dudakların daha aktif çalışmasına yardımcı olurken, dilin de doğru pozisyonda hareket etmesini sağlar. Birkaç ay boyunca bu rutini sürdürdüğünüzde, harfleri daha net ve anlaşılır bir şekilde söylemeye başlarsınız. Egzersizler sayesinde dudaklarınız ve diliniz daha fazla hareket eder ve harf yutma problemi ortadan kalkar.
Harf yutma problemiyle alakalı şu videomuzu da izlemenizi öneririz.
Hızlı Konuşma Problemi
Hızlı konuşma, birçok kişinin karşılaştığı yaygın bir problemdir. Genellikle kişi farkında olmadan, konuşurken hızlanır. Bu durum dinleyicinin onu anlamasını büyük ölçüde zorlaştırır. Hızlı konuşmanın en net belirtisi, kelimelerin birbirine girmesi ve dinleyicinin söylenenleri takip edememesidir.
Bunu tespit etmenin en kolay yolu, kendinizi dinleyerek veya konuşmanızı bir cihazla kaydederek tekrar dinlemektir. Eğer konuşmanız sırasında kelimeler anlaşılmıyorsa veya dinleyen kişi sizi anlamakta zorlanıyorsa, hızlı konuşma probleminiz vardır..
Hızlı konuşma ile üst dudak tembelliği arasında da fark vardır. Üst dudak tembelliği, konuşurken dudakların yeterince hareket etmemesi sonucu kelimelerin eksik çıkmasına yol açar. Bu durumda kişi, yavaş konuşsa bile dudakları ve dili tam kullanmadığı için kelimeleri tam çıkaramaz. Hızlı konuşma probleminde ise kişi dudaklarını ve dilini hızla hareket ettirir. Ne var ki bu hız kelimelerin netliğini kaybetmesine sebep olur. Yani, hızlı konuşan biri üst dudak tembelliği yaşamıyor olabilir. Bunun yanında konuşma hızı sebebiyle kelimeler düzgün çıkmaz.
Hızlı konuşmayı yavaşlatmak için etkili bir yöntem, ünlüleri uzatarak kitap okuma egzersizidir. Bu egzersiz, kişinin konuşma hızını kontrol altına almasına yarar. Bunun yanında kelimeleri daha net bir şekilde ifade etmesine yardımcı olur. Egzersizi yapmak için bir kitap alın ve cümleleri olabildiğince yavaş okuyun. Özellikle ünlü harfleri uzatarak her bir kelimenin net bir şekilde çıkmasına özen gösterin. Örneğin, “Merhaba, nasılsınız?” cümlesini “Meeer-haaa-baa, naa-sıııl-sııı-nııız?” şeklinde uzatarak okuyun. İlk hafta boyunca bu egzersizi 15 dakika yapın. Daha sonra her hafta 5 dakika daha ekleyerek 25-30 dakika boyunca devam edin.
Bu egzersizi birkaç ay düzenli olarak yaparak konuşma hızınızı yavaşlatırsınız. Bu sayede konuşurken çıkardığınız kelimelerin netliğini artırabilirsiniz. Ayrıca, günlük hayatta da hızlı konuştuğunuzu fark ettiğinizde, hemen bu yavaş okuma alışkanlığını devreye sokarak konuşma hızınızı dengeleyebilirsiniz. Bu sayede, daha anlaşılır bir konuşma tarzı geliştirir ve dinleyici üzerinde olumlu bir izlenim bırakırsınız.
Hızlı konuşmanızı düzeltmek adına şu videomuzu da izlemenizi öneririz.
Sonuç
Sonuç olarak, diksiyonun sadece kelimeleri düzgün bir şekilde telaffuz etmekten ibaret olmadığını anlamak gerekir. Kekemelik, kelime yutma ve hızlı konuşma gibi sorunlar, etkili bir iletişimin önünde engel teşkil eder. Ancak doğru yaklaşımlar ve egzersizlerle bu sorunların üstesinden gelmek mümkündür. Dil terapistinden alacağınız profesyonel yardımlar, doğru nefes teknikleri ve düzenli egzersizlerle diksiyonunuzu geliştirmeniz mümkündür.
Bu süreçte sabırlı ve disiplinli olmak gerekir. Bu disiplin ve istikrar, günlük hayatta ve profesyonel dünyada daha etkili iletişim kurmanızı sağlar.